Nedir Bu Şişman Parmak Sendromu?
Borsa ve döviz gibi mali piyasalarda brokerler zaman zaman bazı hatalar yapar. Bu hatalardan en çok yaşananı, bir alım veya satım emrinin amaçlanandan fazla bir şekilde gerçekleştirilmesidir.
2010 yılının Mayıs ayında Amerikan piyasaları tarihinin en ilginç işlem günlerinden birini yaşadı. Bir yatırımcının milyon dolarlarla gerçekleştirmek istediği bir işlemi yanlışlıkla milyar dolar olarak girmesi piyasada bir panik havası oluşturdu.
Bu yanlış işlem sonucunda borsalarda yüzde 2 düşüş yaşandı ve tüm yatırımcılar bu düşüşün Avrupa’dan alınan borsalarla ilgili kötü bir haber nedeniyle başladığını düşünerek satışa geçti. Dow Jones Endeksi bir günde %8,5 kayba uğradı, NASDAQ borsası %9 kayba uğradı.
Nedir Bu Şişman Parmak Sendromu?
Genellikle brokerlerin kullandıkları klavyelerde “sıfır” ile “3 sıfır” tuşları yan yana bulunuyor. Brokerler çok hızlı bir şekilde emir girmeye çalıştıkları sırada yanlışlıkla “sıfır” yerine “3 sıfır” tuşuna basabiliyorlar. Tombul parmak hataları çoğunlukla bu şekilde gerçekleşiyor. Örneğin, sadece 100 adet satış emri gönderecek olan bir broker, iki kez “sıfır” tuşuna basacakken yanlışlıkla “3 sıfır” tuşuna iki kez basması ile milyon adetlik bir satış emrini sisteme iletmiş oluyor.
Tombul parmak hataları, 1980’lerde ticaret için bilgisayarların kullanılmasından sonra yaşanmaya başladı. Bilgisayarlı ticaretten önce bu tür hatalara “out trade” deniliyordu. Bu hatalar finans piyasasında oldukça yaygındır. Ticaret yapılan yerin altyapısında otomatik bir sistem varsa, tombul parmak hataları piyasaya ulaşmadan önce yakalanabilmektedir.
Ayrıca, bu isim verilirken parmağı büyük olduğu için tuşlara doğru basamayan insanlardan esinlenildi. O dakikadan sonra yalnız borsada değil, günlük hayatta da aynı terim sıkça kullanıldı. Örneğin 13 Ocak 2018’de Hawaii’de bir personelin arayüzde yaptığı yanlış bir hareketin eyalet çapında nükleer saldırı alarmına dönüşmesi sonrası herkesin aklına bu sendrom geldi.
