Bir Acayip Kuram Streisand Etkisi…
Günümüz dünyasında birçok kişi ve kurum tarafından hissettirilmeden, sinsi sinsi işlenen, saklanmaya, gizlenmeye, sansürlenmeye veya kaldırılmaya çalışılan bir bilginin genellikle internet gibi araçlarla daha geniş kitlelere ulaşması kuramıdır.
Aslında bu yazıyı okuduğunuzda her birinize tanıdık gelecek olan bu etki bize altın kaşıkla sunulan birçok olayın, reklamın ana kahramanıdır.
Bu etki, adını 2003 yılında Malibu, Kaliforniya’daki evinin fotoğraflarını yayın organlarından kaldırtmaya çalışan fakat fotoğrafların daha çok yayılmasına yol açan Amerikalı şarkıcı ve oyuncu Barbra Streisand’den almıştır.
Hikayesi ise şöyle: 2003 yılında Kaliforniya sahillerinin fotoğrafını çeken ve fotoğrafladığı sahil şeridinin fotoğrafını bir web sitesine yükler. Fakat Barbara Joan ‘Barbra’ Streisand’ın sahilindeki lüks malikanesinin de bu sahilde olduğunu bilmemektedir.
Bu arada Kenneth Adelman’ın fotoğraflarını koyduğu sitede sadece 12.000 fotoğraf vardır ve fotoğrafçımızın fotoğraflarına sadece 6 defa bakılmıştır. Barbara Streisand’ın avukatları durumu öğrenir öğrenmez 50.000.000 Dolarlık bir dava açar.
Altı tıklamanın ikisi, Barbara Streisand’ın avukatları tarafından gerçekleştirilmiştir. Avukatlar hariç sadece dört kere tıklanmış fotoğraf, sadece davanın açıldığı ay 420.000 kez görüntülenmiştir.
Davanın ardından, sahile ev yapmanın, en azından bu boyutta bir ev yapmanın ne derece doğru olduğu, kıyı koruma kanununa bu yapının uygun olup olmadığı, vb. konular defalarca tartışılmış, radyo programları yapılmış, yerel haber kanallarına konu olmuş ve mevzu hala günümüzde bile kendisinden söz ettirmektedir.
Davanın sonucunda, Barbara Streisand davayı kaybetti ve 156.000 Dolar yasal ücret ödedi. Ve üzerinde fazla durulmasını istemediğimiz gerçeklerin,tam tersine yayılarak herkesin öğreneceği duruma gelmesine sebep oldu.
İnternet tarihine “Streisand Effect” olarak geçen bu olay gösterdi ki, yasaklanmaya veya sansürlenmeye çalışılan her şey, aslında bir çığ gibi büyüyüp sakınılanın aksine çok daha büyük bir kitleye ulaşabiliyor.
Dünyada, Streisand’dan başka bir çok ünlü kişi ve şirket, saklamaya çalıştığı şeyin daha fazla yayılmasına engel olamadı.
Özet geçmek gerekirse; insanların bir bilgiye erişmesini engellemeye çalıştığınızda insanlar o bilginin ne olduğunu daha çok merak ediyor, daha çok öğrenmek istiyor bu nedenle de istedikleri bilgi ne kadar gizlenirse gizlensin ona ulaşmanın yolunu bir şekilde buluyorlar.