Delik Fobisi (Tripofobi) Nedir? Nedenleri Nelerdir?
Bal peteği, sünger, çilek veya delikli peynirler gibi bazı nesnelerin tekrarlayan delikler içeren yapısına karşı oluşan fobi, tripofobi olarak tanımlanır. Tekrarlayan desenler ya da birbirine yakın delik kümeleri, tripofobi sorunu bulunan kişiler için isteksizlik ve iğrenme hisleri oluşturur. Bazı kişilerde şiddetli semptomları beraberinde getirebilir. Tripofobi, ilgili nesneye ya da desene bakamama gibi basit bir tepkiye yol açmakla birlikte şiddetli vakalarda ise kusma, titreme, kalp çarpıntısı gibi belirtileri tetikleyebilir. Bu belirtiler birkaç dakika veya birkaç saat sürebileceği gibi o anın hatırlanması ile yeniden canlanabilir. Diğer fobi türlerinde de olduğu gibi yaşanan belirtilerin türü ve şiddeti kişiden kişiye oldukça değişkendir. Hastalıkla ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında hastaların çoğunda birincil semptomun korku değil iğrenme olduğu görülmüştür. Dolayısıyla diğer pek çok fobiden farklı olarak tripofobide insanların deliklerden korkması gerekmez. Bu kişiler için çoğunlukla deliklerin yapısından iğrenme durumu söz konusudur.
Tripofobi Nedenleri Nelerdir?
Tripofobi Nedenleri Nelerdir?
İnsanlarda tripofobinin gelişim nedenlerine ilişkin henüz kesin bir tespit yapılamamıştır. Ancak yapılan çalışmalarda üzerinde durulan bazı olası teoriler söz konusudur. Beynin delikli nesneleri bir tehdit olarak algılaması ve tehlike ile ilişkilendirmesi, bu teorilerden en güçlü olanıdır. Örneğin, beynin bu delikleri bir yılanın derisi ya da büyük bir örümceğin gözleri gibi tehlikeli varlıklarla ilişkilendirmesi söz konusu olabilir. Leke veya delikler içeren görüntü, cilt hastalıklarını ya da döküntüleri andırdığından bunlara karşı bir iğrenme duygusu tripofobiye neden olabilir. Bir diğer teori ise beynin delikli nesneleri işlemek ve anlamlandırmak için daha fazla enerjiye ve oksijene ihtiyaç duyması, bu durumun kişide sıkıntı ve gerginliğe yol açmasıdır. Ayrıca obsesif kompulsif bozukluk gibi çeşitli psikiyatrik hastalıklar, tripofobi ve diğer bazı fobi türlerinin gelişimini kolaylaştırabilmektedir. Bunların haricinde tripofobi hastalarında belirtilerin ortaya çıkmasına neden olan tetikleyiciler arasında şunlara yer verilebilir:
- Simit veya tahıllı ekmekler
- Delikli yapıya sahip peynirler
- Çilek, böğürtlen, ahududu gibi tümsekli-delikli görünüme sahip meyveler
- Bal peteği
- Ayçiçeği veya çeşitli tohumlar
- Vücut yapıları nedeniyle göre çeşitli böcekler ve arılar
- Yılan, kertenkele, kurbağa gibi hayvanların derileri
- Mercanlar
- Ayakkabı tabanları
- Karanlıkta görülen bir grup göz
- Sünger veya köpük gibi delikli görünüme sahip yapılar
- Ciltteki bazı yaralar ve döküntüler
- Çakıl taşları ve çakıllı yollar
